Overzicht regulering Kansspelen in Duitsland

In Europa zijn er verschillende landen waar online gokken mogelijk is bij een online casino. Sinds 2021 is Nederland één van deze landen met sinds 1 oktober licentiehoudende casino's. In Duitsland is sinds 1 juli 2021 de wetgeving voor online gokken, specifiek bij online casino’s, in werking getreden. De eerste vergunningen moeten echter nog verleend worden. 

Omdat er zoveel (media) aandacht is over de regulering van online kansspelen in Nederland, met de daarbij horende groei aan reclame, lijkt het ons interessant om te kijken hoe de regulering verloopt bij onze Oosterburen. 

In dit artikel wordt dieper ingegaan op de stand van zaken met betrekking tot de regulering van online gokken in Duitsland. Allereerst wordt ingegaan op de totstandkoming en invoering van de Nederlandse online gokwetgeving. Ten tweede wordt de inwerkingtreding van de Duitse online gokwet uiteenzet. Ten derde zijn de belangrijkste veranderingen voor de Duitse gokbranche weergegeven. Ten vierde en vijfde is te lezen hoe het zit met de aanvragen van online casino’s en wat de verschillen zijn met betrekking tot reclame voor online gokken in Duitsland en Nederland.

Op deze pagina:

• NL heeft online gokwet sinds 2021.
• Duitsland volgt vlak na Nederland met online gokwet. 
  • Wat zijn de meest belangrijke veranderingen van de Duitse gokwet?. 
    • Centralisering van het online kansspellandschap. 
    • Mogelijkheid vergunningaanvraag en online gokken.
    • Nieuwe landelijke toezichthouder.
• Hoe zit het met de aanvragen van online casino’s?.
  • Bookmakers in Duitsland
  • Belangrijke en (on)herkenbare eisen.
• Wat is het verschil met reclame, tussen Duitse en Nederlandse reclame voor (online) kansspelen?.
  • Reclame en sport.
  • Rolmodellen en influencers.
  • Direct marketing.
• Grote veranderingen voor de Duitse (online) gokmarkt.

NL heeft online gokwet sinds 2021

Het heeft lang geduurd voordat in Nederland gokken bij online casino’s mogelijk werd. De eerste discussie hierover begon al meer dan tien jaar voordat de Wet Koa (Wet Kansspelen op afstand) officieel in werking trad. Deze wet sluit aan op de al bestaande Wok (Wet op de kansspelen), om online gokken mogelijk te maken.

Van oktober 2009 tot juli 2010 deed de ‘Adviescommissie Kansspelen via internet’ al onderzoek naar de mogelijkheden van ‘legalisatie van kansspelen via internet’.^[1] Hierin werd onderzocht wat de gevaren voor online kansspelen zijn en worden er mogelijke oplossingen aangedragen voor deze gevaren.

Na dit rapport zal het nog even stil zijn rondom online kansspelen. Op 1 april 2012 werd dan uiteindelijk de Kansspelautoriteit aangesteld als officiële toezichthouder van de kansspelmarkt. De bevoegdheden van de Kansspelautoriteit zouden zowel de fysieke kansspelaanbieders als de online (en daarmee nog illegale) kansspelaanbieders beslaan.

Nog jarenlang werd er gedebatteerd over het wel of niet legaliseren van online kansspelen. Op april 2021 treedt de Wet Koa dan officieel in werking. Vanaf dit moment is het mogelijk voor online casino’s een vergunning aan te vragen bij de Kansspelautoriteit. De eerste vergunningen zijn daarna officieel verleend op 1 oktober 2021, aan een tiental online casino’s. In de loop van de tijd zijn en worden hier nog online casino’s aan toegevoegd.

Velen vonden dat Nederland vrij laat was met het legaliseren van online gokken. Er waren immers meerdere Europese landen ons al voor gegaan, waaronder België, Italië, Oostenrijk, Portugal en Zweden. In Duitsland is het echter nog niet mogelijk om online te gokken, tenminste niet bij een online casino voor bijvoorbeeld speelautomaten.

Vlak na Nederland volgt de vernieuwde Duitse online gokwet

Na de inwerkingtreding van de Nederlandse Wet Koa op 1 april 2021, volgde op 1 juli 2021 Duitsland met hun eigen gokwet voor online kansspelen.^[2][3][4] Duitsland heeft hier niet een nieuwe wet voor in het leven geroepen, maar aanpassingen gemaakt aan hun al bestaande gokwet, het ‘Glücksspielstaatsvertrag’ (doorgaans afgekort naar ‘GlüStV’).^[5] Letterlijk vertaald is dit het ‘Gokspelen staatsverdrag’ of ‘Staatsverdrag inzake gokken’. Het Glückspielstaatsvertrag is de Duitse tegenhanger van de Wok. Het grote verschil is echter dat het Glückspielstaatsvertrag een verdrag is tussen de verschillende deelstaten van Duitsland. In Nederland wordt de kansspelwetgeving centraal geregeld. In Duitsland heeft iedere deelstaat hierop invloed. Het verdrag dient dan ook door iedere deelstaat ondertekend te worden.

De belangrijkste veranderingen van de Duitse gokwet?

Op 1 juli 2021 traden meerdere wijzigingen van het Glückspielstaatsvertrag in werking. Het vernieuwde Glückspielstaatsvertrag brengt ingrijpende wijzigingen met zich mee. De belangrijkste wijzigingen zijn:

1. de centralisering van het online kansspellandschap, 
2. legalisering van online gokken, mogelijkheid vergunningaanvraag voor online casino's,
3. het vaststellen van een nieuwe toezichthouder-licentieverlener.

Centralisering van het online kansspellandschap

Duitsland kent van oudsher een ander systeem voor de regulering van kansspelen dan Nederland. In Nederland worden kansspelaanbieders, zoals casino’s, gokhallen en loterijen, op een centraal niveau gereguleerd. In Duitsland is dit niet het geval, daar bepaalt iedere deelstaat op welke wijze zij kansspelaanbieders reguleren. Dit zorgt ervoor dat de regels per deelstaat ver uiteenlopen. Ter vergelijking zou dit hetzelfde zijn, als dat de provincie Limburg en Noord-Brabant zelf de regels voor de regulering van kansspelen zouden bepalen. Voor landbased casino’s zou dit wellicht nog mogelijk zijn, maar met het grensoverschrijdende karakter van online gokken, wordt dit vrijwel onmogelijk. Voor kansspelaanbieders zal dit ook zeer ingewikkeld worden, aangezien het veel eenvoudiger is om voor één land te voldoen aan de regulering, dan aan iedere individuele lidstaat. De wijziging van het Glückspielstaatsvertrag zorgt er daarmee voor dat de regulering wordt gecentraliseerd.

De centralisering is echter niet alomvattend. Het is niet zo dat een deelstaat simpelweg alle autoriteiten overschrijft aan een centraal bestuursorgaan. Ze hebben nog wel degelijk een aandeel in het reguleren van kansspelen. Een belangrijk punt is het aantal vergunningen dat kan worden uitgegeven. Zo kan een deelstaat ervoor kiezen om slechts evenveel online casino’s een vergunning te verlenen, als dat er landbased casino’s zijn. Dit is bijvoorbeeld ook het geval in Belgïë. In de praktijk kan dit voor problemen zorgen, vooral omdat niet iedere deelstaat over een gelijke hoeveelheid landbased casino’s beschikt. Hoe dit in de praktijk zal lopen, valt nog te bezien.

Mogelijkheid vergunningaanvraag en online gokken

Online casino’s kunnen vanaf 1 juli 2021 een vergunningaanvraag indienen bij de deelstaat.

De twee belangrijkste veranderingen zijn de legalisatie van online gokken en de mogelijkheid voor online casino’s om een vergunningaanvraag in te dienen. Naar verluidt hebben de eerste online casino’s dit ook gedaan, echter zijn er nog geen online casino’s die al een vergunningsverlening hebben ontvangen. Ook is het, net als in Nederland, onduidelijk welke lopende aanvragen er zijn.

Waar het voorheen al mogelijk was om online op paardenraces en andere sporten te wedden, wordt het nu mogelijk om ook online casinospelen te spelen. Deze casinospelen omvatten in ieder geval ook online slotmachines en online poker.

Nieuwe landelijke toezichthouder

Voor het eerst wordt er een landelijke toezichthouder aangesteld voor kansspelen in Duitsland, namelijk de ‘Gemeinsamen Glücksspielbehörde der Länder’ (GGL).^[6] De GGL is hiermee de tegenhanger van de Nederlandse Kansspelautoriteit (KSA). Sterker nog, Duitsland heeft het idee van een landelijke toezichthouder onder andere gebaseerd op de Kansspelautoriteit en vergelijkbare autoriteiten van andere landen.^[7] De GGL zal haar werkzaamheden officieel starten vanaf 1 januari 2023. Tot dit moment vindt er een transitieperiode plaats, waarin de regulering van online gokken nog onderhavig is aan de relevante instanties per deelstaat. Daarnaast zal de GGL vanaf 1 juli 2022 beginnen met de handhaving van ongeoorloofde aanbiedingen (lees illegaal aanbod) en advertenties. Dit betekent dat de GGL juridische stappen zal ondernemen tegen dergelijke aanbieders. De GGL wordt gevestigd in Saksen-Anhalt.

Hoe zit het met de aanvragen van online casino’s?

1 juli 2021 was de dag dat online casino’s hun vergunningaanvraag konden indienen. Na de eerste zes maanden is er nog geen online casino die een vergunning heeft ontvangen. Vanuit de Duitse reguleringsorganen is er geen datum vastgesteld, voor wanneer zij de eerste legale aanbieders willen laten toetreden tot de markt. Het Glückspielstaatsvertrag geeft hier ook geen uitsluitsel over. Dit is in sterk contrast met Nederland, waar het duidelijk werd dat de eerste legale aanbieders de markt zouden toetreden op 1 oktober 2021. Wel is aangegeven dat bookmakers met een vergunning, deze dienen te vernieuwen op 1 januari 2021. Wellicht dat deze datum een schatting geeft van wanneer de eerste online casino’s de markt kunnen toetreden. Al lijkt dit nog wel ver weg, wanneer de eerste aanvragen per 1 juli 2022 al ingediend konden worden.

Bookmakers in Duitsland

Wat bookmakers betreft genieten deze al jaren van een aparte positie binnen de Duitse online gokmarkt. Het is voor deze partijen namelijk wel toegestaan om hun diensten aan te bieden. In tegenstelling tot online casino’s, hadden zij al vanaf oktober 2011 de mogelijkheid om een vergunningsaanvraag in te dienen.^[8] In totaal werden toen 20 vergunningen uitgegeven voor online bookmakers. Met de inwerkintreding van het gewijzigde Glückspielstaatsvertrag, kunnen bookmakers licenties aanvragen voor een breder aantal sportweddenschappen. Ook op dit gebied komen meer mogelijkheden beschikbaar voor de speler.^[9]

Belangrijke en (on)herkenbare eisen

Een succesvolle vergunningaanvraag berust op een aantal pilaren. In wezen zijn deze vergelijkbaar met die van een Nederlandse vergunningsaanvraag. Er wordt een nadruk gelegd op onder andere verslavingspreventie en de bescherming van kwetsbare groepen, zoals minderjarigen. Er dienen uitvoerige technische systemen opgezet te worden om bijvoorbeeld de identiteit en leeftijd van een speler te verifiëren.

Dit klinkt allemaal natuurlijk erg bekend, maar niet ieder onderdeel is vrijwel hetzelfde. Het verschil zal hem vooral in de ervaring van de speler zitten. De Glückspielstaatsvertrag heeft hierover een aantal strenge bepalingen. Een bepaling die verscheidene spelers tegen het zere been zal schoppen, is de stortingslimiet op een account van ‘maar’ 1000 euro per maand.^[10] Menig highroller, zal hiervan raar opkijken. Een dergelijke maatregel is in het leven geroepen, om ervoor te zorgen dat spelers niet te veel geld verspelen. Echter zal je ook kunnen bedingen dat deze limiet er juist voor zorgt dat spelers bij een illegaal aanbod gaan spelen, puur omdat ze dan meer kunnen inzetten. Dit zal de kanalisatie (begeleiding van de spelers van het illegale, naar het legale aanbod) in Duitsland niet bevorderen. Het lijkt dan ook niet gek om te denken dat deze maatregel nog aangepast zal worden in de toekomst. Daarnaast dient iedere limiet geregistreerd en gedeeld te worden met de GGL. Hierin wordt dan bijgehouden of spelers niet de limiet overschrijden.

Een andere maatregel is dat de verschillende soorten kansspelen duidelijk gescheiden van elkaar dienen te worden. Ieder ‘soort’ spel dient dan een eigen omgeving te hebben. In de praktijk houdt dit in dat slotmachinespelen en bijvoorbeeld poker, een duidelijk te herkennen en te onderscheiden omgeving hebben op de website. In Nederland ben je dit waarschijnlijk al gewend door bijvoorbeeld de algemene scheiding van casinospelen en sportsbetting.

Wat is het verschil met reclame, tussen Duitse en Nederlandse reclame voor (online) kansspelen?

De reclame voor Duitse online casino’s dient eveneens aan zeer strenge eisen te voldoen. Veel van deze eisen zijn echter in lijn met de eisen die gesteld worden in Nederland.^[11] Een goed voorbeeld hiervan is het verbod om reclames van online casino’s tussen 6 uur ’s ochtends en 9 uur ’s avonds te tonen. Andere vergelijkbare voorbeelden zijn het niet mogen richten van reclames op minderjarigen of kwetsbare (groepen) personen. Misleidende reclame, waarin onder andere wordt benoemd dat gokken een oplossing is voor financiële problemen, is ook niet toegestaan.

Reclame en sport

Een groot verschil met online gokreclame in Duitsland ten opzichte van Nederland zit vooral in de reclame betreffende sportsbetting. Zoals ook mogelijk is in Nederland, kunnen sportteams gesponsord worden door online casino’s. Een logo op het shirt is ook in Duitsland toegestaan. In Nederland mag men ook reclame maken voor kansspelen voor of tijdens de wedstrijd, maar niet voor die specifieke wedstrijd. Dit zal namelijk een gevoel van urgentie opwekken, om nog snel in te zetten op die wedstrijd. Het is in Nederland expliciet verboden, om een gevoel van urgentie op te wekken bij de speler. In Duitsland gaan ze hier nog een stap verder, door reclame voor online gokken zowel direct voor, tijdens als direct na de wedstrijd te verbieden. Sponsoring blijft dan nog de enige optie om online gokken op een sportwedstrijd te promoten.

Rolmodellen en influencers

Een ander verschil is dat Nederlandse wet- en regelgeving strengen eisen stelt aan de leeftijd van rolmodellen, sportteams en influencers. In de Duitse gokwet komt dit niet op een dergelijke concrete wijze terug. Het uitgangspunt zal daarbij waarschijnlijk zijn, dat reclame niet gericht mag zijn op minderjarigen en kwetsbare groepen. Bij het gebruik maken van derde partijen, dienen deze eisen onderzocht te worden. Wanneer hieraan voldaan wordt dan zal naar alle waarschijnlijk de reclameactiviteit gewoon mogen plaatsvinden.

Direct marketing

Noemenswaardig is dat er expliciet een verbod komt op direct marketing via SMS en telefonie. E-mailmarketing valt hier dan weer niet onder. Nieuwsbrieven en dergelijke, kunnen dus gewoon verzonden worden.

Grote veranderingen met de nieuwe Duitse online gokwet

De legalisatie van online gokken in Duitsland, op 1 juli 2021, brengt overduidelijk grote veranderingen met zich mee. Zowel op het gebied van wetswijzigingen, als het Duitse kansspellandschap. Met de inwerkintreding van de wetswijzigingen, wordt het online gokken in Duitsland uiteindelijk gecentraliseerd. Om deze reden is er een centrale toezichthouder in het leven geroepen, de GGL. Deze zal vanaf 1 januari 2023, in ieder geval de volledige online gokmarkt gaan reguleren.

Er zijn nog een aantal onduidelijkheden over het online gokken in Duitsland. Er is bijvoorbeeld geen concrete datum vastgesteld, voor wanneer de eerste online casino’s ‘live’ gaan in Duitsland. Het is dus niet duidelijk voor hoelang de aanvraagprocedures nog zullen duren. De enige duidelijkheid hierover is dat online bookmakers een nieuwe vergunning zullen moeten aanvragen voor 1 januari 2023.

Voor spelers zal ook het een en ander wennen zijn. Vooral de limiet van 1.000 euro, zal voor veel spelers verkeerd uitkomen. Of deze spelers ervoor gaan kiezen om toch bij een illegaal online casino te spelen, valt nog maar te bezien. Wel is duidelijk dat de nieuwe wetgeving streng handhaaft op zaken als verslavingspreventie, vergelijkbaar met de Nederlandse wetgeving. De uitvoering hiervan zal echter totaal anders zijn.

Wat betreft reclame is Duitsland hier zeer streng in. Sommige regels zijn vergelijkbaar met die van Nederland, zoals het geen reclame mogen maken tussen 6 uur ’s ochtends en 9 uur ’s avonds. Andere regels zullen dan weer wat strenger zijn, zoals het totale verbod op gokreclames rondom en tijdens sporten.

Al met al is een spannend moment voor de online gokbranche en de gokbranche in het algemeen in Duitsland. Na jaren debatteren en compromissen sluiten, tussen de verschillende deelstaten, is online gokken legaal geworden. Deze mogelijkheden zullen ongetwijfeld vele uitdagingen met zich meebrengen voor Duitsland. Dit was de afgelopen tijd in Nederland ook te zien. Denk maar aan de discussie rondom ongerichte reclame voor online gokken. Een ding is in ieder geval zeker: Vanaf de eerste vergunningsverlening, zal de Duitse online gokmarkt nauwgezet in de gaten gehouden worden.

Bronnenlijst

[1] G.J. Jansen, I. Brakman, R.W.M. Craemer & M.J.W. Koeter, Legalisatie van kansspelen via internet, Eindrapport van de Adviescommissie Kansspelen via internet, augustus 2010.

[2] Gamblinginsider, Alinea 2, 24 januari 2022 https://www.gamblinginsider.com/magazine/250/germany-the-state-of-play.

[3] Fieldfisher, Dennis Hilleman, 7 juni 2021, https://www.fieldfisher.com/en/insights/germany-allows-online-gambling

[4] ICLG.com/Melchers Law Firm, J. Hoffman, M. Spitz https://iclg.com/practice-areas/gambling-laws-and-regulations/germany

[5] Glückspielstaatsvertrag, http://starweb.hessen.de/cache/DRS/20/9/03989.pdf

[6] Glückspielbehörde der Länder, Wir regulieren (ab 1.1.2023) den länderübergreifenden Glücksspielmarkt in Deutschland, https://www.gluecksspiel-behoerde.de/

[7] Glückspielstaatsvertrag, Erläuterungen zum Glückspielstaatsvertag 2021, A. I. laatste alinea, http://starweb.hessen.de/cache/DRS/20/9/03989.pdf.

[8] Oddsshark, https://www.oddsshark.com/germany.

[9] CMS LAW, Online gambling law and regulation in Germany, https://cms.law/en/int/expert-guides/cms-expert-guide-to-online-gambling-regulation-in-europe/germany.

[10] Glückspielstaatsvertrag, Erläuterungen zum Glückspielstaatsvertag 2021, A. II. 4. eerste alinea, http://starweb.hessen.de/cache/DRS/20/9/03989.pdf.

[11] Schlun & Elseven, Dr. Matthias Wurm, LL.M., Online Gambling in Germany: Casino Regulations and Rules 2021, 8 juli 2021https://se-legal.de/online-gambling-in-germany-casino-regulations-and-rules-2021/.